Çorlu’da bulunun kuyu tipi hapishanelerde yaşanan hak ihlallerine ilişkin rapor açıklayan İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi, kuyu tipi hapishanelerin kapatılmasını istedi.
Kuyu tipi olarak adlandırılan Çorlu Karatepe Yüksek Güvenlikli Hapishanede tecrit edilen devrimci ve yurtsever tutsakların maruz kaldığı hak ihlallerine ilişkin İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi’nde basın açıklaması yapıldı. Açıklamada, kuyu tiplerine karşı açlık grevi ve ölüm orucu direnişinde olan tutsakların taleplerinin kabul edilmesi ve kuyu tiplerinin kapatılması istendi.
Basın metnini okuyan Yağmur Kavak, 29 Ağustos 2025 tarihinde kuyu tiplerindeki tutuklu ve hükümlülerle yüz yüze görüştüklerini ve tutsakların farklı hapishanelerden mektup yoluyla İstanbul Barosu’na yaptığı başvurular sonucu bir rapor hazırladıklarını aktardı.
“En önemli sorun hücrelerin önünde havalandırma alanı bulunmaması olarak gösterilmiştir. Mahpuslar günün 22,5 veya 23 saatini hücrede geçirmekte, havalandırma için hücrelerinden çıkarılarak hapishanenin başka bir bölümüne götürülmektedirler.
Hücrelerde bulunan pencerelerin önünde demir parmaklık, demir parmaklığın önünde ise tutuklular tarafından ‘fens teli’ olarak tarif edilen metal üzerinde küçük delikler bulunan bir levha bulunmaktadır.
Çorlu Karatepe Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde hücreler bir veya üç kişilik şeklinde dizayn edilmiştir. Görüştüğümüz mahpuslar tarafından üç kişi tutulan hücrelerin diğer tiplerdeki hapishanelere göre daha dar olduğu tarafımıza aktarılmıştır.
Hücre kapıları diğer tipteki hapishanelerde olduğu gibi gardiyanlar tarafından anahtarla açılamamaktadır. Hapishanenin başka bir bölümünde olan kontrol odasından kapının açılması gerekmektedir. Tutukluların aktardığına göre, elektrikli sistemin arızalanması veya çalışmaması durumunda ya da elektrik kesintisi halinde kapının fiziken açılmasının imkanı yoktur.
Adalet Bakanlığı tarafından 22 Ocak 2007 tarihinde yayımlanan 45/1 numaralı genelgenin Ortak Etkinlikler başlıklı bölümüne göre tutuklu ve hükümlüler, ’10 kişiyi aşmayacak gruplar halinde ve idarenin gözetiminde, açık görüş alanlarında veya diğer ortak yerlerdeki sosyal faaliyetler çerçevesinde haftada toplam 10 saati aşmamak üzere sohbet amacıyla bir araya getirilebilir. Bu faaliyet hafta içerisinde açık görüş, avukat ve ziyaretçi görüşlerini aksatmayacak şekilde yaptırılır’. Ancak Çorlu Karatepe Yüksek Güvenlikli Hapishanesi’nde görüştüğümüz tutsaklar, ‘sohbet hakkı’nın hiç uygulanmadığını, aynı genelgeyle düzenlenen ‘spor hakkı’nın ise ayda bir defa bir saatliğine uygulandığını iletmişlerdir. Bu durum mahpusların bir araya gelerek sosyal ilişki kurma hakkını ortadan kaldırmaktadır.
Tutsaklar hastaneye götürülürken ayrıca jandarma tarafından aramaya tabi tutulmaktadır. Öncesinde gardiyanlar tarafından aranan mahpuslar jandarma tarafından tekrar arama yapılmasını veya arama esnasında ayakkabılarını çıkarmayı kabul etmezlerse hastaneye gidememektedir. Hastaneye gidebilenler ise kelepçe ile muayene edilmeyi kabul etmezlerse yine tedavi olamamaktadır.
Tutuklular hücrede on kitaptan fazlasını bulundurmalarına izin verilmemesinden, mektup yasaklarının sık ve keyfi şekilde uygulanmasından, hapishanede berber bulunmamasından, hücrede yalnızca bir mavi ve bir siyah tükenmez kalem bulundurmalarına izin verilmesinden, yayınevleri tarafından gönderilen kitapların kendilerine verilmemesinden, tahliye olan tutukluların gönderdikleri hediyelerin daha önce aynı hapishanede kalmış olmaları nedeniyle verilmemesinden, kantin çeşitliliğinin sınırlı olmasından şikayet etmişlerdir.”
Raporun sonuç bölümünde Çorlu Karatepe Yüksek Güvenlikli Hapishane tipi hapishanelerin S ve Y tipi hapishaneler olarak bilindiği, F Tiplerin devamı olduğu ve ağır tecrit ve izolasyondan dolayı kuyu tipi olarak tanımlandığı hatırlatıldı. Kuyu tipi hapishanelerden sevk talebiyle açlık grevini sürdüren tutsakların taleplerinin karşılanması; havalandırma alanına sahip olmayan hücrelerden oluşan, kapatma ve hücre cezası olarak çifte cezalandırma amacı ile ceza hukukunun temel ilkelerine, hukuka ve var olan kanunlara aykırı bir şekilde inşa edilen kuyu tipi hapishanelerin kapatılması istendi.
Kaynak: Etha
