İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi, 2022 yılı Ege Bölge Cezaevi Hak İhlali Raporu’nu basın toplantısı ile açıkladı. Rapor, İzmir Şakran, Kırıklar, Menemen, Ödemiş, Balıkesir, Bandırma Burhaniye, Kepsut, Manisa Akhisar, Denizli T Tipi, Bodrum Cezaevi’nde kalan tutukluların aileleri ve avukatları tarafından derneğe yapılan başvuru ve ilgili kurum ve derneklerle yapılan görüşmeler sonucu hazırlandı.
Raporu açıklayan İHD İzmir Şubesi Eşbaşkanı Zafer İncin, tutsakların yaşam haklarının yok sayıldığını belirtti ve hapishanelerde yaşanan ihlallerine dikkat çekti. İncin, “Hak ihlalleri en çok, sağlığa erişim engeli, tecrit uygulaması, infaz yakma-denetimli serbestlik hakkından yararlandırılmama, sosyal faaliyet, sohbet, spor hakkının engellenmesi, sağlıksız ve yetersiz beslenme, kitap, mektup, gazete engeli, iletişim engeli olarak görülmektedir” dedi.
İncin, hapishanelerdeki yemeklerin yetersiz olduğunu, koğuşlarda kapasitenin üzerinde tutukluların tutulduğunu, bunun da sağlığı etkilediğini ifade ederek, yine tusakların ailelerinden uzak bölgelere sevk edilmesinin bir cezalandırma politikası olduğunu vurguladı. İncin, “Kantin fiyatlarında, elektrik, su ödemelerinde fahiş artışlar uygulanmaktadır. Üstelik ailelerden gelen paralar ya verilmemekte ya da geç verilmektedir. Ailesi ile iletişimi olmayan ya da ekonomik gücü yerinde olmayan mahpuslara başka ailelerin yatırdığı para ve eşyalara el konulmaktadır. Bu aileler ‘örgüt üyesi’ olarak yargılanabilmektedir” diye aktardı.
Hasta tutsakların tedavi edilmediğine de dikkat çeken İncin, “Hastaneye gidiş gelişlerde çıplak arama, ağız içi araması gibi uygulamalar yapılmaktadır. Zaten hasta olan kişilerin sağlıksız bir yapısı olan ring araçları ile götürülmeleri enfeksiyon hastalıklarına yakalanmalarına da neden olmaktadır” ifadelerini kullandı.
Rapora göre tutsaklara ve hükümlülere yönelik toplam 785 hak ihlali yaşandı. İncin, hak ihlallerini şöyle sıraladı:
“Tecrit: 69, Çıplak Arama dayatması: 6, Açlık grevinde doktorun mahpusları takip etmemesi: 1, İnfaz yakma-Denetimli serbestlik hakkının engellenmesi: 38, İnfaz erteleme: 1, Tel örgü, kafes, örülmesi: 18, Kurumlara-mahkemelere gönderilen dilekçelerin-mektupların engellenmesi: 14, Kantindeki satılan malzeme ve gıdalara fahiş fiyat uygulanması: 18, Sağlıksız ve yetersiz beslenme: 25, Diyet yemekleri ve vejeteryanlara uygun yemeklerin verilmemesi: 3, Sağlıklı içme suyunun idare tarafından karşılanmaması: 2, İşkence: 7, Can güvenliği sağlanmaması: 2, Sıcak suya erişim engeli: 5, Hijyenik ortamın sağlanmaması: 6, Kitap, mektup ve gazete engeli: 31, İletişim engeli: 26, Tedavi engeli: 66, Sosyal faaliyet-sohbet-spor hakkının engellenmesi: 49, Koğuş kapasitesinin üstünde kalma: 69.
Hasta mahpus: 37, Şüpheli ölüm: 8, Görevlilerce mahpusun darp edilmesi: 11, Tehdit, hakaret: 18 Eğitim engeli (üniversite) 1, Engelli (hasta) mahpusun tek kişilik hücrede tutulması: 1, Covid 19’a yakalanan hasta mahpus: 25, Darp sonucu oluşan psikolojik travma: 1, Kelepçeli muayene dayatması: 5, Aramalarda odaların dağıtılması ve eşyalara el konulması: 6, Görüşçüsü olmayan mahpuslara diğer ailelerce yatırılan para ve kıyafetlerin verilmemesi: 1, Açlık grevi nedeniyle disiplin cezası verilmesi: 1, Zorla odaların değiştirilmesi: 6, Açık hava sürelerinin kısaltılması: 5, Sevk edildiği hapishanedeki eşyaların verilmemesi: 6, Mahpusun yazdığı kitapla ilgili kendisine soruşturma açılması: 1, Yöresel kıyafetlerin yasaklanması: 2, Kürtçe yazılan mektupların gönderilmemesi-verilmemesi: 2, Pandemi nedeniyle engellenen hakların geri verilmemesi: 1, Sevk engeli: 6, Ailenin görüş engeli-kısaltılması: 8, Hapishanede intihara teşebbüs: 2, İntihar iddiası: 3, Gelen eşyaların verilmemesi-geç verilmesi: 8, Hasta mahpusun durumu hakkında aileye bilgi verilmemesi: 1, Hapishanedeki kötü muameleler nedeniyle açlık grevi: 61, Keyfi disiplin cezası verme: 12, Kürtçe kitaplara el koyma/ verilmeme/geç verilmesi: 6, Ayakta sayım ve ağız içi arama dayatması: 13.
Gözlem kurulunda yer almaması gereken kişilerin yer alması: 1, Dilekçelere evrak çıkış numaralarının verilmemesi: 3, Görüntülü görüşme hakkının kullandırılmaması: 11, Aileden uzak hapishanelere gönderilme: 9, Elektrik-içme suyu fiyatlarının yüksekliği: 10, Tedaviye ring aracıyla götürme: 3, Tutuklunun polis-MİT ile görüşmeye zorlanması: 1, Mahpusa ajanlık-itirafçılık dayatması: 1, Kamera sistemi dayatması: 1, Bağımsız koğuşa geçme dayatması: 1, Kendi yazdığı Kürtçe kitabın verilmemesi: 1, Temel ihtiyaçların karşılanmaması: 11, Sürgün: 13, Irkçı söylem: 4”
