Expression Interrupted platformu tarafından hazırlanan “İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi” raporlarının 12’ncisi yayımlandı. Dava takip çalışmaları ve açık kaynak araştırması sonucunda elde edilen veriler ışığında hazırlanan rapor, 2024 yılının Ekim, Kasım ve Aralık aylarını kapsıyor.
Rapordaki bulgular, Türkiye’de basın ve ifade özgürlüğü alanında yıllardır yaşanan gerilemenin 2024 yılının son çeyreğinde sert müdahalelerle devam ettiğini gösterdi. Rapora göre;
Ekim, Kasım ve Aralık aylarında en az 58 gazeteci ve medya çalışanı, yaptıkları haberler veya sosyal medya paylaşımları sebebiyle açılan soruşturmalar/davalar kapsamında veya haber takibi/protesto eylemi sırasında en az bir kez gözaltına alındı. Bu rakam, İfade ve Basın Özgürlüğü Gündemi raporlarında bugüne dek bir çeyrekte kayıtlara geçen en yüksek gözaltı sayısı oldu.
Aynı dönemde 44 gazeteci hakkında en az bir soruşturma açıldığı veya devam eden soruşturmalar olduğu ve 21 gazeteci ile beş medya kuruluşu hakkında toplam 25 yeni dava açıldığı kayıtlara geçti.
Hapishanedeki gazeteci sayısı da son çeyrekte yeni tutuklamalarla artışa geçti. Rapora konu dönemde 11 gazeteci, haklarında açılan soruşturmalar kapsamında tutuklandı. Üç gazeteci cezaevinden tahliye oldu. Bu gelişmeler sonucunda, 1 Ekim 2024 itibarıyla 26 olan cezaevindeki gazeteci sayısı, 31 Aralık 2024 itibarıyla 34 olarak kayıtlara geçti.
Rapor döneminde bir yandan gazetecilere mesleki faaliyetleri gerekçe gösterilerek yeni soruşturma ve davalar açılırken, daha önceki dönemlerde açılmış davaların görülmesine de devam edildi.
Üç aylık dönemde toplamda 181 gazeteci ve bir gazete hakkında açılmış 102 dava görüldü. Görülen 102 davanın 11’i, gazetecilere bu dönemde veya daha önce açılmış yeni davalardı.
Bu dönemde ilk derece mahkemeleri 27 davayı karara bağladı. Sonuçlanan davaların 11’inde 18 gazeteci toplamda 24 yıl, 11 ay, 16 gün hapis cezası ile 19.860 TL adli para cezası ödemeye mahkum edildi.
Bu dönemde gazeteci davalarında en sık kullanılan suçlamalar “terör örgütü propagandası yapmak” ve “örgüt üyeliği” suçlamaları oldu. Gazeteciler toplam 24 ayrı davada “terör örgütü propagandası yapmak” (TMK 7/2), 20 ayrı davada ise “terör örgütüne üye olmak” (TCK 314/2) suçlamasıyla yargılandı.
Üçüncü sırada 18 ayrı davada kullanılan “hakaret/kamu görevlisine hakaret” (TCK 125) suçlaması yer alırken gazeteciler 13 davada ise “Cumhurbaşkanına hakaret” (TCK 299) ile suçlandı.
Kaynak: Gazete Duvar
