Eylemlerde polislerin görüntülerinin kaydedilmesini yasaklayan genelge tartışılırken, Anayasa Mahkemesinden (AYM) kamera kayıtlarının önemine işaret eden bir hak ihlali kararı geldi.
AYM, polisin attığı gaz fişeğiyle başından vurulup hayatını kaybeden Berkin Elvan için İstanbul’da İstiklal Caddesi’ne yapılan eylemde polis tarafından darbedilen Şadiye Dilan Doğan’ı kamera kayıtlarını inceleyerek haklı buldu. AYM, “Eziyet yasağının ihlal edildiğine” oy birliğiyle karar vererek Doğan’a 40 bin 500 TL manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
ankaragazetecisi.com’dan Alican Uludağ’ın haberine göre, mahkeme, gerekçeli kararında başvurucunun darbedilmesi olayı öncesinde bizzat şiddete başvurduğu veya kolluk güçlerine direndiğine dair tutanak veya görüntü bulunmadığına dikkat çekti. Ayrıca başvurucu hakkında bu gösteri nedeniyle alınmış bir cezai önlem veya hakkında soruşturma yapıldığı bilgisinin de olmadığı ifade edilen kararda, “Dolayısıyla güç kullanımının gerekliliği ve orantılılığı kolluk birimlerince ortaya konulamamıştır” denildi.
Polis H.A.nın tek başına başvurucuya doğru giderek copla vurmasının sebebinin ve başvurucuya karşı kullanılan gücün kaçınılmaz olduğunun tespit edildiğini söylemenin mümkün görünmediği vurgulanan kararda, şu değerlendirmeler yapıldı:
“Ayrıca başvurucunun kendi tutumundan dolayı fiziksel güce başvurulduğunu düşünmeye sevk edecek bir delil soruşturma veya başvuru dosyasına yansımamıştır. Dolayısıyla başvurucuya yönelik güç kullanımının kaçınılmaz hâle geldiğinin kamu makamlarınca kanıtlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu kapsamda somut olay bir bütün olarak değerlendirildiğinde eylemin eziyet şeklinde nitelendirilmesi mümkün görülmüştür.”
İçişleri Bakanlığı’ndan görüntü savunması
Anayasa Mahkemesi, İçişleri Bakanlığı’nın görüşüne başvurdu. Bakanlık, Anayasa Mahkemesi’ne; “başvurucunun da şüpheli polis memuruna tekme atarak saldırıda bulunduğunun kamera görüntüleri ile tespit edildiğini, olayın, heyecanın yükseldiği ve duygu yoğunluğunun üst seviyede olduğu bir dönemde yaşandığını” bildirdi.
Emniyet Genel Müdürlüğü genelgesine göre, polislerin ses ve görüntü kaydı alanlar engellenecek, haklarında yasal işlem yapılacak.
Ne olmuştu?
Doğan, Berkin Elvan’ın yaşamını yitirmesine ilişkin protestolar sırasında polisin kendisini darbettiğini, zırhlı polis aracının üzerinden geçtiğini iddia edip kamera görüntüleri sunarak polislerden şikayetçi olmuştu.
Soruşturmayı yürüten İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, Doğan’a copla vuran polis hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar vermişti. Ancak, Shortland aracı kullanan polis hakkında “taksirle yaralama” suçlamasıyla 15 Eylül 2015 tarihinde iddianame düzenlenmişti. Mahkeme, iddianameyi iade etmişti. Bunun üzerine savcılık, valilikten polis hakkında soruşturma açılması için izin istemişti. Valilik, savcılığın talebini “polisin herhangi bir kastının olmaması” gerekçesiyle reddetmişti.
Doğan, 2015 yılında İçişleri Bakanlığı hakkında “polisin orantısız müdahalesinden doğan maddi ve manevi zararının giderilmesini” talebiyle dava açmıştı. İdare Mahkemesi, kamera görüntülerine dayanarak, “idarenin müdahalesinin yasal sınırlar içinde kaldığı ve başvurucunun kusurlu davranışının bu yaralanmada asli etkiye sahip olduğu” gerekçesiyle başvuruyu reddetmişti.
Doğan’ın istinaf başvurusu da 23 Şubat 2018 tarihinde reddedilmiş, bunun üzerine AYM’ye bireysel başvuruda bulunulmuştu.
